Letselschade News: Road to Freedom
Op de website van Fonds Slachtofferhulp staat te lezen dat in Nederland jaarlijks meer dan 430.000 personen
betrokken raken bij een verkeersongeval, waarvan twaalf procent psychische klachten heeft ontwikkeld. Dit is
een schrikbarend aantal. In LetselschadeNEWS vinden we het belangrijk aandacht te besteden aan de
emotionele impact van een ongeval. Tjarda Demouge (62 jaar) kan meepraten over de psychische impact van
een ongeval en vertelt aan LetselschadeNEWS over haar twee fietsongevallen die haar overkwamen op
dezelfde weg. Sylvia van Rijzingen sluit aan bij het gesprek en vertelt over het door haar ontwikkelde
programma: ‘Road to Freedom’ om de emotionele impact van een verkeersongeval te verwerken.
Tekst: Floor Verhees | Fotografie: Willy van Rijzingen
Tjarda, jou overkwamen twee fietsongevallen op dezelfde weg?
Ja, bizar hè? In negen maanden tijd twee keer aangereden op dezelfde weg. Hoe bedenk je het? In beide gevallen hebben de automobilisten mij over het hoofd gezien. Achteraf heeft dat ‘niet gezien’ worden voor mij grote gevolgen gehad.
Vele malen groter dan het opgelopen lichamelijk letsel, want dat viel op zich wel mee. Je moet dan denken aan schaafwonden, blauwe plekken en een pijnlijke stuit. Na een paar weken was ik daarvan wel weer hersteld. Maar de angst hield mij in zijn greep.
Wat bedoel je met jouw laatste opmerking?
Fietsen was voor mij altijd ontspanning. Liever pakte ik de fiets dan de auto, maar dat veranderde na het tweede ongeval. Na het eerste ongeval heb ik twee weken niet kunnen fietsen, omdat mijn fiets eerst gerepareerd moest worden. Toen ik daarna weer op pad ging, merkte ik wel dat ik angstig was. Dat had ik niet verwacht en was daar dan ook verbaasd over. Vervolgens ben ik toch gaan fietsen, waardoor de angst na verloop van tijd verminderde. Totdat ik voor de tweede keer werd aangereden. De angst, die kennelijk nog wel in mijn lijf zat, kwam in volle hevigheid terug. Ook toen wilde ik blijven fietsen, al kwam ik trillend op mijn bestemming aan. Daarna sprak ik mezelf vermanend toe ‘dat het allemaal wel meeviel, want ik had bijna geen letsel. Het had veel erger kunnen zijn. Gedurende de daarop volgende maanden ben ik blijven fietsen ondanks de stress in mijn lijf en mijn extreme alertheid in het verkeer.
Wat gebeurde er met je tijdens het fietsen?
Fietsen werd voor mij zó spannend dat ik het uiteindelijk ging vermijden. Zodra ik op de fiets zat, werd ik één bonk stress. Ik voelde direct druk op mijn borst en was in opperste staat van paraatheid. Ondertussen hield ik alles en iedereen in het verkeer in de gaten. Alsof ik extra goed moest opletten of de ander mij wel had gezien. Uit voorzorg nam ik allerlei beslissingen, waardoor ik eigenlijk ook verkeerde signalen afgaf naar andere weggebruikers. Kortom, het werd er niet beter of veiliger door. Het ging van kwaad tot erger, totdat ik uiteindelijk hulp ben gaan zoeken.
Bij wie klopte je aan voor hulp?
Ik ben begonnen met hypnotherapie en dat heeft ervoor gezorgd dat de ergste paniekaanvallen weg bleven. Daarna
heb ik een aantal EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)- behandelingen gehad. Die hadden niet het gewenste resultaat, want in de loop van de tijd werd de angst erger. Er waren nog steeds verkeerssituaties waarbij ik toch weer met hartkloppingen op de fiets zat. Ondertussen gaf de huisarts aan dat ik het tijd moest geven om eroverheen te komen en vooral moest blijven fietsen. Ondanks dat ik dat deed, voelde het niet goed, het plezier was weg. Het gekke was, in de auto had ik nergens last van.
Je wilde weer met plezier op je fiets zitten?
Inderdaad! Toen ik op een keer een advertentie van het programma ‘Road to Freedom’ voorbij zag komen, was alles
dat ik las voor mij herkenbaar. Ik voelde stress en spanning sinds de ongevallen, dacht dat het vanzelf over zou gaan, was
niet meer dezelfde persoon als voorheen en zat met een knoop in mijn maag op de fiets. Voor mij was het belangrijkste punt dat ik voelde dat er echt iets moest veranderen om me weer vrij te voelen.
Na overleg met mijn huisarts, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en contact opgenomen met Sylvia.
Ik was één bonk stress
Sylvia, jij hebt zelf ook een ongeval meegemaakt?
Jazeker, samen met mijn partner zat ik in de auto, toen we een kruising naderden met een stoplicht dat op oranje sprong. Op het laatste moment besloot ik om te remmen. In mijn achteruitkijkspiegel zag ik dat de bestuurder die achter ons reed, weinig afstand had gehouden. Terwijl ik me schrap zette, reed hij vol op ons in. Het volgende moment stonden we midden op het kruispunt. Onze auto was total-loss en mijn nek voelde direct niet goed. Verder leek het allemaal mee te vallen.
Net als bij Tjarda?
Lange tijd heb ik last gehad van een whiplash. En al snel bleek dat het deelnemen aan het verkeer ook voor mij spannend werd. Het meemaken van een (bijna)ongeval doet je beseffen dat vanuit het niets het leven plotseling kan veranderen, dat heeft impact en doet vooral mentaal iets met je. Het viel mij toentertijd op dat daar niet of nauwelijks aandacht aan werd besteed. Niemand heeft mij nadien ooit gevraagd hoe ik me voelde achter het stuur? Door een paar weken na het ongeval te vragen hoe iemand zich in de auto voelt, ontstaat al ruimte voor een gesprek. Dit gevoel zal Tjarda vast herkennen.
Voor wie is het programma "Road to Freedom" ontwikkeld?
Het programma is bedoeld voor degenen die angst en stress ervaren als gevolg van een negatieve ervaring. Dat kan zijn door een verkeersongeval of een andere impactvolle (verkeers)situatie, zoals een ‘bijna-ongeval’ of agressief rijgedrag van medeweggebruikers. Herkenbare klachten die kunnen worden ervaren, zijn: rijangst, gespannen zijn, slapeloze nachten, flashbacks naar de negatieve ervaring, prikkelgevoeligheid, concentratieproblemen of paniekaanvallen. Kijk hier voor meer informatie.
Na jouw persoonlijke ervaring heb je het programma "Road to Freedom ontwikkeld"?
Inderdaad, het programma heb ik begin 2023 ontwikkeld op basis van coachingsmethodieken, EFT (Emotional Freedom Technique) en NLP (Neuro Linguistisch Programmeren). De combinatie van deze methodieken zorgt in korte tijd voor een zeer goed resultaat. Daardoor is het mogelijk om in één sessie van maximaal drie uur de emotionele impact van een verkeersongeval echt te verwerken. In de afgelopen periode heb ik vele sessies mogen begeleiden en ook na een langere periode blijft het resultaat positief. Ik ben blij datinmiddels veel verzekeraars mijn programma, in geval van eenletselschadezaak, vergoeden.Mijnmissie is tweeledig. Met het programma help ik mensen, zodat ze weer vol vertrouwen de weg op gaan, het leven weer kunnen oppakken en het ongeluk echt verwerkt hebben. Daarnaast wil ik meer aandacht vragen voor de emotionele impact die het meemaken van een ongeval heeft. Dit wordt vaak onderschat, terwijl het veel invloed heeft op iemands leven.
Hoe ontstaat een verkeerstrauma?
Het meemaken van een ongeval of ‘bijna-ongeval’ kan een traumatische ervaring voor iemand zijn. Meteen na het beleven van een traumatische ervaring reageert het lichaam met een vecht-, vlucht- of verstarreactie. Dit is een ongecontroleerde reactie en kan dus niet worden gestuurd met het brein. In een gevaarlijke of bedreigende situatie schakelt het lichaam als het ware ‘over’ op een zogenaamde overlevingsstand. Symptomen die daarbij horen, kunnen hartkloppingen zijn, snelle ademhaling, droge mond, Het meemaken van een ongeval of ‘bijna-ongeval’ kan een traumatische ervaring voor iemand zijn. Meteen na het beleven van een traumatische ervaring reageert het lichaam met een vecht-, vlucht- of verstarreactie. Dit is een ongecontroleerde reactie en kan dus niet worden gestuurd met het brein. In een gevaarlijke of bedreigende situatie schakelt het lichaam als het ware ‘over’ op een zogenaamde overlevingsstand. Symptomen die daarbij horen, kunnen hartkloppingen zijn, snelle ademhaling, droge mond, zweten, misselijkheid ,trillen. Als het ‘gevaar’ geweken is, dan ontlaadt normaliter het lichaam uit zichzelf. Dat kan gepaard gaan met schokken, huilen, trillen. Dat is een natuurlijke lichamelijke ontstressreactie. De duur van die reactie kan lang of kort zijn, met of zonder herinnering eraan. Tot zover ontstaan er geen problemen. Pas als het lichaam zich niet ontlaadt, dus er volgt geen ontstressreactie, dan wordt de traumatische ervaring opgeslagen. Zodra op een later willekeurig moment er een signaal, zoals het geluid van sirenes, of een harde klap, wordt gehoord dat herinnert aan het ongeval, dan worden meteen alle bijbehorende stressreacties/triggers geactiveerd. Met als gevolg allerlei vervelende klachten of angsten, zoals bijvoorbeeld rijangst.
Tjarda, jij hebt bij Sylvia het programma doorlopen. Kun je er iets meer over vertellen?
Het is nu een aantal maanden geleden dat de sessie plaatsvond in de praktijk van Sylvia. Ik wist eigenlijk niet wat mij te wachten stond, maar het intakegesprek had mij het vertrouwen gegeven om me open te stellen aan Sylvia. Eenmaal met de sessie gestart, vertelde ik over de ongevallen en hoe ik deze had beleefd. Afwisselend heb ik onder begeleiding van Sylvia diverse oefeningen gedaan.
Door de combinatie van vertellen en het doen van oefeningen was het mogelijk om de negatieve emoties die verbonden waren aan het ongeval te ontladen. Gedurende de sessie merkte ik steeds meer neutraliteit ten opzichte van de herinneringen aan het ongeval. Omdat je zo gefocust aan het werk bent met een trauma, was het zowel mentaal als emotioneel een intensieve ochtend. Het was hard werken en mijn hele lijf was na afloop moe. Na de behandeling mocht ik vier dagen niet fietsen en na die vier dagen nam Sylvia telefonisch contact op om te horen hoe de voorgaande dagen voor mij waren geweest. Daarna mocht ik met de fiets op pad. Alsof het zo moest zijn, want het was een sombere grijze regenachtige dag en daar waar het normaliter niet druk is, was het nu wel druk. Maar ik had nergens last van, geen spanning, geen druk op de borst. Voorheen zou ik op het drukke kruispunt zijn gestopt en hebben gewacht totdat er niemand meer was, maar nu kon ik rustig mijn plek innemen. Ik voelde me bevrijd!
Sylvia, kun jij uitleggen hoe het mogelijk is?
Wanneer iemand een traumatische ervaring meemaakt, zoals een ongeluk, dan wordt dit opgeslagen in het geheugen. Bij blootstelling aan vergelijkbare prikkels kunnen deze herinneringen weer naar boven komen en heftige emotionele reacties veroorzaken. Ook wel triggers genoemd. Deze kunnen variëren van alledaagse situaties, zoals het horen van sirenes tot bijvoorbeeld het passeren van de plek van het ongeval. Het trauma dat ligt opgeslagen in de hersenen heeft ook direct invloed op iemand zijn lichaam. Veel mensen hebben spanning in hun hele lijf en ze staan ‘aan’ sinds het ongeluk. Het zenuwstelsel maakt overuren, daardoor voelen mensen zich vaak moe en futloos. Mijn aanpak is erop gericht de triggers te ontkoppelen, het zenuwstelsel tot rust te brengen en het brein een reset te geven. Hierdoor is iemand vrij van angst en kan weer met plezier deelnemen aan het verkeer.
Waarin verschilt jouw programma met EMDR?
Bij EMDR wordt gevraagd om aan de traumatische gebeurtenis terug te denken en tegelijkertijd een afleidende beweging of geluid met ogen of oren te volgen. De afleiding kan ervoor zorgen dat het beeld van de traumatische gebeurtenis minder sterk wordt, net zoals de bijbehorende emoties, maar het beeld hoeft niet helemaal weg te gaan. Dat Tjarda angstig bleef, zou mogelijk hierdoor verklaard kunnen worden. Met mijn programma haal ik de gehele angel eruit. Als mensen terugdenken aan het ongeluk, dan voelen ze daar geen negatieve emoties meer bij. Ook hebben ze geen last meer van triggers, die de angst en stress veroorzaken. Kortom mensen hebben het ongeluk echt verwerkt en kunnen hun leven weer oppakken.
Tjarda, en jij doet alles weer op de fiets?
Mijn angst is helemaal weg en daardoor heb ik mijn vrijheid terug. Daar heb ik dagelijks plezier van.